Oprawa fotografii, plakatów czy dzieł sztuki to nie tylko wybór odpowiedniej ramy – równie istotne jest passe-partout. Choć często pozostaje niezauważone, pełni ważną funkcję zarówno estetyczną, jak i praktyczną. To właśnie ono podkreśla kompozycję, nadaje jej elegancji i chroni przed uszkodzeniami.

Passe-partout, co to takiego, kiedy warto je stosować i jak dobrać odpowiedni wariant do konkretnej pracy? Dowiesz się, czytając ten artykuł!

Passe-partout – czym jest?

Passe-partout to specjalna papierowa ramka umieszczana między obrazem lub fotografią a szybą w ramie. Tworzy efektowne tło wokół dzieła, podkreślając jego walory wizualne i nadając mu głębi. Zazwyczaj wykonuje się je z grubszego, sztywnego kartonu. Wysokiej jakości warianty są bezkwasowe, dzięki czemu zapobiegają żółknięciu, blaknięciu oraz przyklejaniu się fotografii do szkła ramki. Jego konstrukcja składa się z kilku warstw papieru, przy czym kolorowa jest najczęściej tylko warstwa wierzchnia i w przekroju widoczna jest biel. Passe-partout wywodzi się z XVIII-wiecznej tradycji oprawy dzieł sztuki, a wzrost jego popularności przypada na XIX wiek. Wówczas stosowano je głównie do prezentowania grafik i rysunków. Z biegiem czasu stało się także nieodłącznym elementem oprawy fotografii i dekoracji wnętrz innego rodzaju (np. haftów).

Kiedy warto stosować passe-partout?

Właściwie dobrane passe-partout nie tylko podkreśli walory estetyczne oprawianego dzieła, ale także ochroni je przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi (m.in. przed wilgocią, promieniowaniem słonecznym) i innymi uszkodzeniami.

Oprawa dzieł sztuki

Passe-partout jest standardowo wykorzystywane w oprawie grafik, rysunków, obrazów, np. akwareli, oraz innych prac na papierze. Pozwala wydobyć ich detale i nadaje elegancki wygląd. Dodatkowo zapobiega kontaktowi obrazu z szybką, co przeciwdziała ewentualnemu odbijaniu się materiałów malarskich na szkle.

Eksponowanie fotografii

W przypadku zdjęć, passe-partout wyeksponuje ich charakter – jasne tło nada delikatności,
a ciemniejsze podkreśli dramatyzm. Jest szczególnie przydatne przy prezentacji czarno-białej fotografii, gdzie podbija kontrasty.

Plakaty i ilustracje

Choć plakaty często są oprawiane bezpośrednio w ramy, passe-partout doda im klasy
i eleganckiego wykończenia. Ma to duże znaczenie w przypadku plakatów artystycznych lub vintage, bo pomaga im zachować swoje walory na dłużej.

Pamiątki i kolekcje

Passe-partout doskonale sprawdza się przy oprawie cennych pamiątek – biletów, map, rękopisów itp. Tworzy wizualną ramę, a jednocześnie oddziela eksponat od szkła, zapobiegając uszkodzeniom.

Jak dobrać passe-partout do dzieła?

Wiedząc o passe-partout, co to za element, jak wygląda i do czego służy, należy jeszcze powiedzieć o wariantach jego cech.

Kolor i rodzaj

Zależnie od oczekiwanego efektu, należy wybrać inny kolor i rodzaj passe-partout.

• Klasyczne białe i kremowe – tworzy neutralne tło pasujące do większości obrazów i fotografii.
• Kolorowe – wprowadza kontrast lub podkreśla barwy oprawianego dzieła.
• Wielowarstwowe – z ozdobną krawędzią w kolorze dla efektu głębi.
• O niestandardowych kształtach – np. owalne lub z kilkoma wycięciami do prezentacji kilku zdjęć w jednej ramie.

Grubość i proporcje

Standardowa grubość to około 1,4 mm, ale oprawiając większe prace, można zastosować grubszą wersję (np. 3 mm), która doda trójwymiarowości. Szerokość marginesów natomiast powinna być dopasowana do wielkości dzieła – zbyt wąska będzie wyglądać nieproporcjonalnie, a zbyt szeroka przytłoczy kompozycję.

Optyczne powiększanie obrazu

Passe-partout pomaga stworzyć wrażenie większego formatu dzieła. Wygląda to szczególnie korzystnie w przypadku mniejszych prac, które zyskują na wyrazistości dzięki szerokim marginesom.

Passe-partout a rama – jak stworzyć spójną kompozycję?

Odpowiednie dopasowanie passe-partout i ramy ma duży wpływ na to, jak oprawiany obraz będzie się prezentował — tylko dobrze dobrane wydobędą jego atuty.

Jakie passe-partout dobrać do ramy?

Cienkie i minimalistyczne dobrze komponują się z szerokim passe-partout, natomiast bogato zdobione ramy wymagają na tyle subtelnego, żeby nie robiło konkurencji dekoracjom. Do nowoczesnych wnętrz pasują proste, geometryczne i jednokolorowe formy, takie więc powinny być wszystkie elementy aranżacji wieszanych tam obrazów. Z kolei przestrzenie stylizowane i vintage świetnie współgrają z pastelami i wzorami retro.

Czy passe-partout jest konieczne?

W niektórych przypadkach można z niego zrezygnować, na przykład przy oprawie malowideł olejnych czy akrylowych, które zwykle oprawiane są w ramy bez przeszklenia. Passe-partout nie jest też niezbędne w nowoczesnych, minimalistycznych aranżacjach, gdzie najczęściej stosowane są ramy proste i cienkie.

Passe-partout jako ważny dodatek do ramy

Passe-partout to istotny element aranżacji obrazów, fotografii i grafik. Nie tylko uwydatnia walory estetyczne dzieła, ale także chroni je przed uszkodzeniami. Wybór odpowiedniego koloru, grubości i proporcji pozwala stworzyć harmonijną kompozycję, która podkreśli charakter każdej pracy. Warto eksperymentować z różnymi wariantami passe-partout, aby znaleźć rozwiązanie najlepiej dopasowane do stylu wnętrza i rodzaju oprawianego obrazu.